Eschatologiczną mowę Jezusa, obejmującą rozdziały 24-25, kończy obraz Sądu Ostatecznego. W języku greckim sąd określany jest terminem krisis, pochodzącym od czasownika krinein, którego podstawowym znaczeniem jest „rozróżniać, oddzielać od innych”. Dlatego na sądzie jedni zostają oddzieleni od drugich – pisze o. Piotr Gryziec w rozważaniu do Ewangelii na uroczystość Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata (Mt 25,31-46).
Ewangelia na UROCZYSTOŚĆ JEZUSA CHRYSTUSA, KRÓLA WSZECHŚWIATA (Mt 25, 31-46)
Jezus powiedział do swoich uczniów:
«Gdy Syn Człowieczy przyjdzie w swej chwale, a z Nim wszyscy aniołowie, wtedy zasiądzie na swoim tronie pełnym chwały. I zgromadzą się przed Nim wszystkie narody, a On oddzieli jednych ludzi od drugich, jak pasterz oddziela owce od kozłów. Owce postawi po prawej, a kozły po swojej lewej stronie.
Wtedy odezwie się Król do tych po prawej stronie: „Pójdźcie, błogosławieni u Ojca mojego, weźcie w posiadanie królestwo, przygotowane dla was od założenia świata!
Bo byłem głodny, a daliście Mi jeść;
byłem spragniony, a daliście Mi pić;
byłem przybyszem, a przyjęliście Mnie;
byłem nagi, a przyodzialiście Mnie;
byłem chory, a odwiedziliście Mnie;
byłem w więzieniu, a przyszliście do Mnie”.
Wówczas zapytają sprawiedliwi: „Panie, kiedy widzieliśmy Cię głodnym i nakarmiliśmy Ciebie? Albo spragnionym i daliśmy Ci pić? Kiedy widzieliśmy Cię przybyszem i przyjęliśmy Cię, lub nagim i przyodzialiśmy Cię? Kiedy widzieliśmy Cię chorym lub w więzieniu i przyszliśmy do Ciebie?”.
A Król im odpowie: „Zaprawdę, powiadam wam: Wszystko, co uczyniliście jednemu z tych braci moich najmniejszych, Mnie uczyniliście”.
Wtedy odezwie się i do tych po lewej stronie: „Idźcie precz ode Mnie, przeklęci, w ogień wieczny, przygotowany diabłu i jego aniołom!
Bo byłem głodny, a nie daliście Mi jeść;
byłem spragniony, a nie daliście Mi pić;
byłem przybyszem, a nie przyjęliście Mnie;
byłem nagi, a nie przyodzialiście Mnie;
byłem chory i w więzieniu, a nie odwiedziliście Mnie”.
Wówczas zapytają i ci: „Panie, kiedy widzieliśmy Cię głodnym albo spragnionym, albo przybyszem, albo nagim, kiedy chorym albo w więzieniu, a nie usłużyliśmy Tobie?”.
Wtedy odpowie im: „Zaprawdę, powiadam wam: Wszystko, czego nie uczyniliście jednemu z tych najmniejszych, tego i Mnie nie uczyniliście”.
I pójdą ci na wieczną karę, sprawiedliwi zaś do życia wiecznego».
Idea zgromadzenia wszystkich narodów jest znana z prorockich zapowiedzi ze Starego Testamentu, dotyczących końca świata. W tekście oryginalnym mamy czasownik w stronie biernej: „zostaną zgromadzeni”, co sugeruje, że to Bóg gromadzi wszystkich ludzi.
Określenie Syn Człowieczy nawiązuje do wizji z Księgi Daniela (7,13), która przedstawia sąd Boży. Postać z Księgi Daniela także ukazuje się w chwale i otrzymuje władzę królewską. Grecki termin doxa oznacza blask, przepych, majestat, jednak jej hebrajski odpowiednik – kabod – oznaczał etymologicznie ciężar, stąd chwała, często objawiająca się pod postacią obłoku, była wyrazem „ważności” osoby, która była tą chwałą otoczona. Możemy tu zauważyć nawiązanie do etiopskiej Księgi Henocha, według której Jahwe pozwala Synowi Człowieczemu zasiąść na tronie chwały.
Narrator nawiązuje do sytuacji, kiedy pasterz oddziela owce od kozłów. Spotykamy kilka sposobów wytłumaczenia tej czynności. Grecki termin erifos może oznaczać barana, jak też kozę lub koźlę. Niektórzy egzegeci twierdzą, że pasterz oddziela owce od baranów, aby je wydoić. Ponieważ w Septuagincie, tam, gdzie jest mowa o erifoi, są one zabijane i zjadane, bądź składane na ofiarę, przywołany obraz może także przedstawiać pasterza, który oddziela koźlęta przeznaczone na zabicie od reszty stada.
Tych po prawej stronie Król nazywa błogosławionymi. Owi błogosławieni w dalszej części zostaną nazwani „sprawiedliwymi”. Biblijny przymiotnik „sprawiedliwy” określał człowieka, który był wierny wszystkim przepisom Prawa Bożego, innymi słowy, był to człowiek pobożny i uczciwy. Sprawiedliwy był przeciwieństwem grzesznika. Przypowieść o zagubionej owcy – jednej ze stu – kończy się stwierdzeniem: „Większa będzie radość z jednego grzesznika, który się nawraca, niż z dziewięćdziesięciu dziewięciu sprawiedliwych, którzy nie potrzebują nawrócenia” (Łk 15,7).
Sprawiedliwi posiądą królestwo, ponieważ świadczyli miłosierdzie. Jezus wymienia sześć uczynków miłosierdzia, które często występują zarówno w Starym Testamencie, jak i w tradycji judaistycznej. Według tekstów rabinistycznych pełnienie, bądź pomijanie uczynków miłosierdzia, będzie ważnym czynnikiem w czasie sądu.
Jednak absolutną nowością, na którą zwraca uwagę eschatologiczny Sędzia, jest Jego identyfikacja z tymi, którym okazane zostało miłosierdzie: głodnymi, spragnionymi, nagimi, chorymi i więźniami. Ludzie, do których się zwraca, nie mieli świadomości, że wyświadczali dobro samemu Chrystusowi. Owa niewiedza i okazane zdziwienie jest tutaj zabiegiem literackim, przygotowującym końcową deklarację: „Wszystko, co uczyniliście jednemu z tych braci moich najmniejszych, Mnieście uczynili”.
