14 czerwca 2023 r., w rocznicę pierwszego transportu Polaków do KL Auschwitz, w Bibliotece Prezydenckiej Ronalda Reagana w kalifornijskim Simi Valley odbędzie się pokaz nagradzanego filmu dokumentalnego „Labirynt. Świadectwo Mariana Kołodzieja”. Ekspozycja o gehennie obozowej byłego więźnia nr 432 na co dzień znajduje się u franciszkanów w podoświęcimskich Harmężach.
Po projekcji filmu organizatorzy zapraszają na rozmowę z producentem filmu jezuitą, ks. Ronem Schmidtem, reżyserem Jasonem Schmidtem oraz dr Michaelem Berenbaumem, wybitnym badaczem Holokaustu i kuratorem wystawy „Auschwitz. Nie tak dawno temu. Nie tak daleko”.
Amerykańska produkcja Rona i Jasona A. Schmidtów była pokazywana na 21 festiwalach filmowych w Stanach Zjednoczonych, w Azji i w Europie oraz emitowana w PBS (amerykańska sieć 354 stacji telewizji publicznej). Dr Berenbaum opisuje ten film jako „historyczny cud i duchowy klejnot”.
Aby zarejestrować się na to wydarzenie i/lub kupić płytę DVD w przedsprzedaży, należy wejść na stronę Ronald Reagan Presidential Foundation and Institute: https://reaganfoundation.my.salesforce-sites.com/events/cnp_paas_evt__ExternalRegistrationPage?Site_Id=a2E1Q000001jkCZUAY.
Ron Schmidt SJ i Jason A. Schmidt poznali prace Mariana Kołodzieja „Klisze pamięci. Labirynty” dopiero w 2007 r., odwiedzając franciszkańskie Centrum św. Maksymiliana w Harmężach k. Oświęcimia. Zainspirowani przesłaniem Mariana Kołodzieja, postanowili nakręcić film „The Labyrinth”.
Marian Kołodziej urodzony w 1921 r., polski artysta, plastyk, scenograf teatralny i filmowy był więźniem niemieckiego obozu Auschwitz od pierwszego dnia jego istnienia tj. od 14 czerwca 1940 r. (numer obozowy 432). Od września 1944 – do 6 maja 1945 r. był więziony jeszcze w Gross Rosen, Breslau-Lissa, Buchenwald, Sachsenhausen i Matthhausen-Ebense.
Po wojnie ukończył wydział scenografii ASP w Krakowie i pracował w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku, w którym zrealizował blisko 200 scenografii. Realizował również scenografie dla innych teatrów w Polsce i za granicą oraz do filmów. W swojej twórczości nie poruszał tematyki obozowej i milczał o przeszłości z czasów wojny przez prawie 50 lat.
Na początku lat 90. wskutek ciężkiej choroby odczuł moc słów poety Herberta: „Ocalałeś nie po to, żeby żyć. Masz mało czasu, trzeba dać świadectwo”. W swojej twórczości zaczął poruszać tematykę obozową. Stworzył cykl rysunków „Klisze pamięci. Labirynty”. Pracę nad nimi rozpoczął po blisko 50-letnim milczeniu na temat obozowych przeżyć. Dzieło tworzył do ostatnich swoich dni.
Ekspozycja na co dzień znajduje się w Centrum św. Maksymiliana w Harmężach k. Oświęcimia, w miejscu dawnego podobozu KL Auschwitz-Harmense. W „Kliszach” przedstawia artystyczną wizję gehenny obozowej, a jednocześnie podkreśla heroiczne zwycięstwo odniesione w obozie przez św. Maksymiliana Marię Kolbego.
„Twoje dzieło pozostanie, aby odświeżać pamięć przyszłych pokoleń i będziesz wspominany jako Homer-Picasso obozów koncentracyjnych” – w ten sposób o ekspozycji rysunków byłego więźnia KL Auschwitz wyraził się profesor literatury z San Remo we Włoszech, Amelio Giuseppe, który zwiedził wystawę „Klisze pamięci. Labirynty”. W podobnym tonie o wystawie wypowiadał się ks. prof. Józef Tischner, który na łamach „Znaku” napisał: „Prawdziwy Oświęcim jest na tej wystawie”.
Marian Kołodziej zmarł w Gdańsku 13 października 2009 r., w wieku 88 lat. Jego prochy zostały złożone w krypcie kościoła franciszkanów w Centrum św. Maksymiliana w Harmężach k. Oświęcimia.
Schmidtowie to rodzina o bogatych tradycjach filmowych z Los Angeles. Ojciec Rona, Arthur był dwukrotnie nominowany do Amerykańskiej Nagrody Akademii Filmowej za montaż „Bulwaru Zachodzącego Słońca” (1951) i „Sayonara” (1958). Był także odpowiedzialny za montaż „Pół żartem, pół serio” (1959). Brat Rona, także Arthur, otrzymał dwa Oscary za montaż „Forresta Gumpa” (1994) i „Kto wrobił królika Rogera” (1988).
