Projekt Greccio 800
Przed nami trzyletnie obchody franciszkańskiego jubileuszu (2023–2026), który upamiętnia osiemsetlecie Reguły i pierwszych jasełek w Greccio (2023), stygmatów (2024), Pieśni stworzenia (2025) oraz śmierci Franciszka (2026). Otrzymujemy liczne zachęty do włączenia się w owe wydarzenia, zarówno na poziomie międzynarodowym i międzyfranciszkańskim, jak i lokalnym. Co proponujemy jako animatorzy ds. sprawiedliwości, pokoju i ochrony stworzenia?
1. Część wydarzeń to mocne przesłanie dla nas, realizujących powołanie franciszkańskie. Ale wiele z nich zawiera uniwersalne przesłanie chrześcijańskie. Warto zatem, aby w naszym przepowiadaniu i katechezie pokazać, że lata, w których żyjemy, są naznaczone pamięcią o ważnych etapach drogi życiowej św. Franciszka. Mamy bowiem cenną możliwość ożywienia i pobudzenia pamięci o ewangelicznym charyzmacie, który Duch Święty wzniecił w Kościele przez Franciszka z Asyżu. I charyzmat ten jest żywy do dziś, a nawet można powiedzieć, że pomaga Kościołowi odnaleźć się wobec ważnych wyzwań współczesności, jak kwestia ekologiczna, kryzys ekonomiczny czy dialog międzyreligijny.
Wydarzenie otworzy franciszkański rok jubileuszowy 800-lecia Reguły oraz zorganizowanego przez św. Franciszka pierwszego żłóbka i jasełek. Zwłaszcza historia z Greccio niesie olbrzymi potencjał pastoralny. Boże Narodzenie to okazja do wyjątkowych spotkań ludzi, którzy czekają na to cały rok. Niedawno uczestniczyłem w spotkaniu przedświątecznym zagranicznych studentów studiujących w Polsce. Niezwykłe było słuchanie polskich kolęd śpiewanych przed młodych z dwudziestu kilku krajów świata, a potem przeżycie ich interpretacji utworów świątecznych pochodzących z różnych kultur i języków. Przy okazji uświadomiłem sobie (i powiedziałem wszystkim zgromadzonym), że początkiem ludowej obrzędowości towarzyszącej świętowaniu Bożego Narodzenia było wydarzenie sprzed dokładnie 800 lat: inicjatywa św. Franciszka, aby w nocy 24 grudnia 1223 r. przygotować szopkę w Greccio w środkowych Włoszech. Dla wielu było to cenne odkrycie i pytaniom o szczegóły nie było końca.
2. Dla mnie w tym wszystkim niesamowite i genialne są dwie Franciszkowe innowacje: zaproszenie do franciszkańskiego Betlejem Eucharystii i zwierząt.
Rekonstruując wydarzenia tamtej nocy, św. Franciszek nad żłóbkiem zbudował również ołtarz, gdzie zaproszony kapłan sprawował Eucharystię. Sam, jako diakon, czytał Ewangelię i wygłosił poruszające kazanie o Jezusie i Jego narodzinach w Betlejem. Krańcowo ubogi Francesco odtworzył ubóstwo tamtych narodzin, ale wskazał też na duchowe bogactwo Jezusa, który przychodzi do nas w każdej Mszy Świętej. Betlejemski „dom chleba” łączy się z chlebem eucharystycznym, a żłób z ołtarzem, na którym „rodzi się” Ciało Chrystusa.
W interpretacji Franciszkowej łączą się też stare proroctwa mesjańskie z opisami Ewangelii i przy narodzinach Bożego Syna pojawiają się zwierzęta. One, które od początku ludzkości towarzyszyły człowiekowi w jego życiowej wędrówce, są również przy żłóbku Jezusa. To one, a nie ludzie, znalazły się najwcześniej u nowonarodzonego Dzieciątka (wcześniej niż pasterze czy mędrcy) i one potrafiły ujrzeć w Nim swego Pana, co nie udało się wielu ludziom. Intuicja tak genialna, że (choć nie mówią o tym Ewangelie) nie dziwimy się, widząc woła i osła w prawie każdej szopce.
3. W wielu naszych klasztorach mamy żywe szopki pełne różnych zwierząt i kolędowania. Czy nie udałoby się zrobić instrukcji realizacji takiego projektu? Ci, którzy mają już doświadczenie pomogliby innym chętnym wykonać go u siebie. I opisali, na co zwrócić uwagę, jakie wymagania formalne czy prawne spełnić (pamiętając np. o ustawie o ochronie zwierząt czy sanepidzie), ile osób zaangażować, jakie materiały przygotować itp.
A franciszkańskie jasełka? Kto ma gotowe teksty i scenariusz przedstawienia dla dzieci czy dorosłych? Może zechce się nim podzielić?
Podobnie pomysły na franciszkańską szopkę jubileuszową. Mamy uzdolnionych artystów, grafików, kościelnych budujących szopki w kościołach od lat. Czy mogą pokazać swoje pomysły, aby inni za rok w czasie jubileuszu mogli je wykorzystać?
A może ciekawy plakat, konkurs szkolny czy kampania medialna? Możliwości jest wiele…
Ze swej strony obiecujemy wsparcie i promocję. Spróbujemy przygotować logo naszego Projektu Greccio 800. I zapraszamy do braterskiego współdzielenia się i współpracy!
Niech Pan obdarzy was pokojem!
o. Stanisław Jaromi OFMConv
(kontakt mailowy: SJaromi@franciszkanie.pl)
