Św. Patryk tłumacząc tajemnicę Trójcy Świętej, pokazywał ludziom koniczynę. A co na ten temat mówią Ewangelie? Jak działają Ojciec, Syn i Duch Święty? Czym się od siebie różnią? Przeczytajcie komentarz o. Piotra Gryźca na Niedzielę Najświętszej Trójcy.
Ewangelia na Uroczystość Najświętszej Trójcy (J 16, 12-15)
Jezus powiedział do swoich uczniów: «Jeszcze wiele mam wam do powiedzenia, ale teraz znieść nie możecie. Gdy zaś przyjdzie On, Duch Prawdy, doprowadzi was do całej prawdy. Bo nie będzie mówił od siebie, ale powie wszystko, cokolwiek usłyszy, i oznajmi wam rzeczy przyszłe. On Mnie otoczy chwałą, ponieważ z mojego weźmie i wam objawi. Wszystko, co ma Ojciec, jest moje. Dlatego powiedziałem, że z mojego weźmie i wam objawi».
W ostatnich tygodniach wiele razy czytaliśmy zapisane na kartach Janowej Ewangelii fragmenty mowy pożegnalnej Jezusa. Dzisiejsza perykopa została wybrana z pewnością dlatego, że zawiera odniesienie zarówno do Ducha Świętego, jak i do Ojca. W tym fragmencie głównym tematem jest objawienie prawdy o zbawieniu, które pochodzi od Ojca i Syna przez Ducha Świętego. To, co Bóg Ojciec chciał przekazać ludziom, powiedział im przez swojego Syna, ale nadal przemawia w Kościele za sprawą Ducha Świętego.
Duch Święty jedynie w Ewangelii Janowej nazywany jest Duchem Prawdy (por. J 14,17; 15,26). Co więcej, termin prawda jest charakterystyczny dla św. Jana, bo w jego Ewangelii występuje 25 razy (ponadto jeszcze 20 razy w jego listach), podczas gdy u Synoptyków w sumie pojawia się tylko czterokrotnie (dwa razy u Marka, po razie u Mateusza i Łukasza). Należy także podkreślić, że termin prawda u św. Jana ma specyficzne znaczenie, różne od powszechnego rozumienia tego słowa, a mianowicie prawdą jest nauka pochodząca od Boga i przekazana przez Jego Syna, który zresztą sam nazywa się Prawdą (J 14,6). W kontekście tej deklaracji można także powiedzieć, że Duch Prawdy to inaczej Duch Jezusa. A zatem, skoro Duch Prawdy ma doprowadzić uczniów do całej prawdy, to znaczy mniej więcej tyle, że Duch objawi im pełną prawdę o Bogu i Jego planach zbawienia. Podobnie przymiotnik prawdziwy u Jana znaczy tyle, co „pochodzący od Boga”.
Dalej Jezus wskazuje, że Duch Prawdy nie będzie mówił od siebie, lecz przekaże wszystko to, co usłyszy. Nie jest powiedziane expressis verbis, od kogo ma to usłyszeć, ale cały kontekst wypowiedzi nie pozostawia złudzeń, że chodzi o Ojca. Podobnie Jezus, kiedy nauczał w świątyni jerozolimskiej, mówił o Ojcu: „Ten, który Mnie posłał, jest prawdziwy, a Ja mówię wobec świata to, co usłyszałem od Niego” (J 8,26; por. 8,40). A zatem jak Syn usłyszał od Ojca to, co głosi, tak samo Duch Prawdy objawi prawdę, którą usłyszał od Ojca. Możemy zatem stwierdzić, że Duch Święty jest kontynuatorem misji Jezusa, polegającej na przekazaniu światu prawdy.
Duch Prawdy ma także oznajmić „rzeczy przyszłe”, a zatem będzie spełniał także zadanie prorockie. Tego określenia nie należy jednak rozumieć w sensie przepowiadania przyszłości, ale chodzi raczej o właściwe zrozumienie prawd eschatologicznych. Duch Święty przypomina i wyjaśnia, dokąd zmierza historia świata oraz co nas wszystkich czeka po śmierci i jak mamy się na nią przygotować. On jest interpretatorem Bożego planu zbawienia, On nas poucza, pomaga nam zrozumieć, jaki jest Bóg i jaki jest człowiek, pomaga zrozumieć to wszystko, co dzieje się wokół nas, kim jesteśmy i dokąd mamy zmierzać, jaki jest cel naszej ziemskiej wędrówki.
Ostatni werset tego krótkiego fragmentu Ewangelii brzmi dość zagadkowo: „Wszystko, co ma Ojciec, jest moje”. Semicki sposób myślenia nie jest abstrakcyjny, lecz bardzo konkretny. Owo „wszystko” może tu oznaczać wszechmoc, wszechwiedzę, majestat, chwałę, nieśmiertelność, słowem: wszystkie przymioty Boże. Skoro te przymioty należą także do Syna, jest On równy Ojcu we „wszystkim”. W innym miejscu Ewangelii Jana spotkamy tę samą prawdę wyrażoną w sposób bardziej abstrakcyjny: „Ja i Ojciec jedno jesteśmy” (J 10,30).
